Zatrzymanie krążenia u dzieci. Jak uciskać klatkę piersiową u dzieci? Reanimacja, pierwsza pomoc.

Nagłe zatrzymanie krążenia – czyli sytuacja, gdy serce przestaje prawidłowo pracować i nie pompuje krwi powodująć niedotlenienie organizmu. Można byłoby pomyśleć “ale co krew ma do tlenu?”. Otóż bardzo dużo. Jednym z elementów krwi jest białko nazwane hemoglobiną, którego zadaniem jest transportowanie krwi do tkanek całego organizmu.

Zatem jeśli serce nie pracuje, czyli nie kurczy się oraz nie rozkurcza prawidłowo, nie powoduje rozprowadzenia krwi po organizmie wraz z jej elementami (m.in. tlenem) i powodując niedotlenienie, a w dalszym skutku śmierć organizmu.

Pamiętaj!
Od momentu zatrzymania krążenia mózg zaczyna umierać średnio po 4 minutach, dlatego Twoja szybka reakcja jest na wagę życia!

Statystyki pokazują, że tylko 5-10% dzieci przeżywa pozaszpitalne nagłe zatrzymanie krążenia, zaś w stanie dobrym bez ubytków neurologicznych do domu zostaje wypisana tylko połowa dzieci, u których reanimacja przywróciła funkcje życiowe.

Jakie są przyczyny zatrzymania krążenia u dzieci?

U dzieci do zatrzymania krążenia najczęściej dochodzi przez przyczyny oddechowe, a nie tak jak w przypadku osób dorosłych przez przyczyny sercowe (np. zawał serca, udar mózgu). Zatem rzadko zdarza się, że zatrzymanie krążenia u dziecka następuje nagle (wyjątek stanowią zadławienia oraz podtopienia). Zazwyczaj jest wiele objawów wskazujących na to, że stan dziecka się pogarsza i przy braku reakcji może dojść do zatrzymania krążenia. Do takich objawów zaliczamy:

• nasilającą się duszność u dziecka

• pogorszenie reakcji dziecka na bodźce zewnętrzne (głos, dotyk)

• zasinienie okolicy ust

• osłabienie napięcia mięśniowego u dziecka

Co może doprowadzić do zatrzymania krążenia u dziecka?

• zadławienie (ciało obce w drogach oddechowych)

• stany zapalne układu oddechowego 

• urazy

• podtopienia 

• zaostrzenie astmy oskrzelowej

• choroby nerwowo-mięśniowe

• nieprawidłowa budowa klatki piersiowej

• nieprawidłowy rozwój układu oddechowego

• wady wrodzone serca

• zatrucia

Jeśli stwierdzisz, że dziecko nie oddycha to natychmiast rozpocznij reanimację.

Reanimację rozpocznij od wykonania 5 oddechów ratunków pamiętając o zachowaniu drożności dróg oddechowych.

Krok 1. Wykonaj 5 oddechów ratunkowych
Reanimację rozpocznij od wykonania 5 oddechów ratunków pamiętając o zachowaniu drożności dróg oddechowych. O tym jak prawidłowo wykonać oddechy ratunkowe u dziecka przeczytasz w dalszej części artykułu.

Krok 2. Wezwij pomoc
W sytuacji, gdy reanimację prowadzi jeden ratownik, przed rozpoczęciem ucisków klatki piersiowej powinien wezwać pomoc dzwoniąc pod numer 112 lub 999 (aktywując w telefonie tryb głośnomówiący, co pozwoli wzywać pomoc i jednocześnie uciskać klatkę piersiową).

W przypadku, gdy pomocy udziela więcej niż jedna osoba, pogotowie powinno zostać wezwane tak szybko jak to możliwe (jeśli dziecko wymaga pomocy).

Krok 3. Uciśnięcia klatki piersiowej 
Wykonaj 15 uciśnięć klatki piersiowej pamiętając o kilku bardzo ważnych zasadach:

• miejsce uciśnięć klatki piersiowej: dolna połowa mostka

• tempo: uciskaj w tempie 100-120 uciśnięć na minutę (niezależnie od wieku dziecka)

• głębokość: jedna trzecia wymiaru przednio-tylnego klatki piersiowej; maksymalna głębokość nie powinna przekraczać 6 cm

• zwolnij ucisk: po każdym uciśnięciu klatka piersiowa musi wrócić do swojego pierwotnego wymiaru (nie może być cały czas wciśnięta)

• usuń odzież wierzchnią: jeśli widzisz dziecko ubrane w kilka warstw ubrań to podciągnij je pod brodę, aby usunąć barierę oddzielającą Cię od klatki piersiowej (nie chcemy uciskać ubrań, tylko klatkę piersiową)

Krok 4. Kontynuuj reanimację w sekwencji 15:2
Po uciśnięciach klatki piersiowej wykonaj dwa oddechy ratunkowe.

Następnie prowadź reanimację wykonując naprzemiennie 15 uciśnięć klatki piersiowej i dwa oddechy ratunkowe. 

Osoby, które nigdy nie miały szkolenia z reanimacji dzieci powinny prowadzić reanimację zgodnie z algorytmem dla dorosłych w stosunku 30:2.

Źródło: Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji 2021

Technika wykonania oddechów ratunkowych u dzieci będzie zależała od tego w jakim wieku znajduje się dziecko.

1.niemowlęta (dzieci do 1. r.ż.)

• u niemowląt udrożnij drogi oddechowe zapewniając dziecku pozycję neutralną, w której głowa nie będzie maksymalnie odchylona do tyłu (pamiętaj, że małe dzieci mają inną budowę dróg oddechowych od osób dorosłych)

• możesz to zrobić wsuwając swoją dłoń pomiędzy szyję a bark dziecka w taki sposób, aby wsunęła się pod łopatki dziecka lub kładąc pod łopatki dziecka pieluszkę

• obejmij szczelnie swoimi ustami nos oraz buzię dziecka i wpuść tyle powietrza, aby uniosła się klatka piersiowa; w tej grupie wiekowej zazwyczaj będzie to objętość powietrza porównywalna do tej, która znajduje się w samej jamie ustnej (unikaj wykonywania zbyt mocnych oddechów ratunkowych wykonanych zbyt dużą objętością powietrza).

2. dzieci starsze (dzieci powyżej 1. r.ż.)

• u dzieci starszych konieczne będzie większe odchylenie głowy ku tyłowi w celu udrożnienia dróg oddechowych (stosuj rękoczyn czoło-żuchwa w celu odgięcia głowy)

• obejmij szczelnie swoimi ustami usta dziecka i wpuść tyle powietrza, aby uniosła się klatka piersiowa

Jeśli pomimo wykonywania oddechów ratunkowych spostrzeżesz, że klatka piersiowa się nie unosi, skoryguj ułożenie głowy, ponieważ być może nie drogi oddechowe nie są prawidłowo udrożnione oraz sprawdź zawartość jamy ustnej dziecka w poszukiwaniu ciała obcego.

Nie sprawdzaj zawartości buzi dziecka palcem “na ślepo”. Jeśli widzisz ciało obce – wyjmij je. Jeśli nie – nie szukaj go. 

Jeśli nie jesteś w stanie rozpocząć resuscytacji od oddechów ratunkowych to zacznij uciskać klatkę piersiową, a oddechy ratunkowe wdroż jak najszybciej, gdy tylko będzie to możliwe. 

Jeśli nie możesz wykonywać oddechów ratunkowych lub nie chcesz z uwagi na swoje bezpieczeństwo to wtedy cały czas uciskaj klatkę piersiową.

Na szkoleniach pierwszej pomocy bardzo często spotykam się pytaniem “Czy można stosować defibrylator AED u dzieci?” i z obawami związanymi z tym tematem.

Odpowiedź na to pytanie jest tylko jedno: oczywiście, że TAK.

Defibrylatory są urządzeniami ratującymi życie. Dotyczy to zarówno dorosłych jak i dzieci. W sytuacji, gdy dziecko straciło przytomność i doszło do zatrzymania krążenia to powinniśmy podłączyć AED, jeśli jest ono dostępne. 

Jeśli oprócz nas są w tej sytuacji inne osoby to poprośmy je o wezwanie pomocy oraz o przyniesienie dostępnego defibrylatora AED. 

Wiele z tych urządzeń ma dostępny tryb pediatryczny oraz mniejsze elektrody, które powinniśmy zastosować w przypadku reanimacji dzieci poniżej ósmego roku życia. Jeśli urządzenie nie posiada takiego trybu oraz elektrod to wtedy użyj urządzenia w trybie domyślnym, a elektrody przyklej według ilustracji na urządzeniu.

Brak trybu pediatrycznego oraz elektrod dla dzieci w AED nie oznacza, że urządzenie nie jest przeznaczone dla dzieci. Zawsze używaj defibrylatora, gdy jest on dostępny.

Jakie są 3 najważniejsze informacje na temat zatrzymania krążenia u dzieci, które powinny pozostać w głowie po przeczytaniu tego artykułu?

1.Nagłe zatrzymanie krążenia zdarza się również u dzieci najczęściej jest spowodowane przez przyczyną oddechową.

2.Jeśli dziecko nie oddycha rozpocznij reanimację od 5 oddechów ratunkowych, a następnie prowadź ją w stosunku 15:2. Jeśli nie miałeś szkolenia z reanimacji dzieci to prowadź reanimację zgodnie z algorytmem dla dorosłych w stosunku 30:2.

3.Jeśli defibrylator AED jest dostępny na miejscu zdarzenia to nie wahaj się go użyć.